Obelisk pamięci brytyjskich jeńców | www.torun.pl

Prezydent Michał Zaleski 4 września 2009 r. wziął udział w odsłonięciu obelisku upamiętniającego żołnierzy brytyjskich - jeńców wojennych Stalagu XXA osadzonych w Forcie XIII Karola Kniaziewicza w latach 1940-1945. Uroczystość odbyła się na terenie 1 Bazy Materiałowo-Technicznej przy ul. Okólnej 32 w Toruniu.

W uroczystości wzięli udział przedstawiciele władz miasta, Ganizonu Toruń, związków kombatanckich, młodzież licealna oraz mieszkańcy Torunia. Obecny był również attache wojskowy Wielkiej Brytanii płk Andrew Nowak.

Zwracając się do zgromadzonych prezydent Zaleski powiedział:

- W polskiej tradycji dochowanie wierności i pamięci cenione jest niezwykle wysoko. Cenimy je również w Toruniu. Tak więc dzisiejsze spotkanie na toruńskiej ziemi, przy tym wymownym kamieniu traktujemy jako akt czci wobec tych żołnierzy, którzy podczas wojny marzyli wraz z Polakami o wspólnocie wolnych narodów i za to marzenie gotowi byli oddać własne życie. Historia tego miejsca jest przejmująca. Wciąż będziemy w niej widzieć męstwo i poświęcenie dla spraw najwyższej wagi Brytyjczyków oraz innych wojskowych jeńców wojennych. Ukazując bolesną przeszłość tego miejsca, zawsze będziemy głosić w Toruniu nadzieję zwycięstwa pokoju nad wojennym bestialstwem.

Zgromadzeni mieli okazję poznać bliżej historię toruńskiego stalagu i losy przetrzymywanych w nim jeńców. Obelisk przysłonięty został flagą brytyjską, która okrywała wcześniej trumnę jednego z byłych więźniów stalagu i zgodnie z jego ostatnią wolą trafiła do miejsca, gdzie przed laty był przetrzymywany. Zgromadzonym wyjaśniono także symbolikę pomnika. Pęknięcie kamienia oznacza cierpienia jeńców, a fragment muru z ostrymi metalowymi zakończeniami symbolizuje zamknięcie i odosobnienie.

Uroczystość była również okazją do wręczenia wojskowym medali Pro Memoria. Odsłonięcie obelisku uświetniło otwarcie wystawy prac malarskich jednego z brytyjskich jeńców obozu sierż. Franka Whettona. Uroczystość zakończyło zwiedzanie Fortu im. gen. Karola Kniaziewicza.

Warto wiedzieć

W Stalagu XXA zostało osadzonych niemal 55 tys. jeńców wojennych różnych narodowości, wśród nich 5322 Francuzów, 12296 Brytyjczyków, 21181 Rosjan, 15197 Włochów, 90 Belgów, 124 Polaków, 13 Amerykanów, 413 Serbów i 1 Norweg. Zmarłych jeńców brytyjskich (44 osoby) pochowano na cmentarzu garnizonowym. Po wojnie ich ciała ekshumowano i przewieziono do Wielkiej Brytanii.